Autisme begrijpen

Autisme begrijpen: kenmerken, oorzaken en symptomen bij kinderen en volwassenen

Autisme: Het begrijpen van de verschillende vormen

Autisme, officieel Autismespectrumstoornis (ASS) , is een manier van informatie verwerken die anders verloopt dan bij de meeste mensen. Ongeveer 1% van de bevolking – zo’n 200.000 Nederlanders – heeft een diagnose ASS. Dat betekent dat bijna iedereen iemand kent die direct of indirect met autisme te maken heeft: een kind, broer, zus, ouder of collega.

Mensen met autisme hebben vaak:

• moeite met sociaal contact en communicatie
• behoefte aan duidelijke routines en voorspelbaarheid
• een sterke focus op specifieke interesses
• moeite met prikkelverwerking en onverwachte veranderingen

Oorzaken van autisme

De oorzaak van autisme is niet precies bekend. Onderzoekers zien dat een mix van erfelijke aanleg en omgevingsfactoren meespeelt. De hersenen van mensen met autisme ontwikkelen zich net iets anders, waardoor informatie op een andere manier wordt verwerkt.

Mogelijke factoren zijn:

• genetische gevoeligheid
• vroeggeboorte of complicaties bij de zwangerschap
• blootstelling aan schadelijke stoffen of infecties in de baarmoeder

Het is belangrijk te weten dat ouders geen schuld hebben aan autisme. Het is een aangeboren neurobiologische ontwikkelingsstoornis..

Autisme bij kinderen

Bij kinderen wordt autisme vaak zichtbaar in het dagelijks leven. Je ziet bijvoorbeeld dat een kind:

• moeite heeft met veranderingen en nieuwe situaties
• weinig oogcontact maakt of sociale signalen mist
• zich intens bezighoudt met één hobby of onderwerp
• sterk reageert op geluid, licht of aanraking

Voor een kind met autisme kan een schooldag soms voelen alsof je op een druk festival staat: overal prikkels, geluid en mensen die iets van je verwachten. Geen wonder dat sommige kinderen zich terugtrekken of juist boos worden als het te veel wordt.

Wat helpt kinderen met autisme?

• Structuur en voorspelbaarheid: een vast dagritme geeft rust.
• Visuele ondersteuning: pictogrammen of dagschema’s maken duidelijk wat er komt.
• Extra verwerkingstijd: geef ruimte om te reageren of na te denken.
• Oefenen in een veilige setting: rollenspellen of spelvormen kunnen sociale vaardigheden versterken.

Autisme bij volwassenen

Autisme houdt niet op bij de kindertijd – ook volwassenen kunnen te maken hebben met autismespectrumstoornis (ASS). Soms is de diagnose al op jonge leeftijd gesteld, maar er zijn ook veel volwassenen die pas later ontdekken dat bepaalde ervaringen en uitdagingen bij autisme passen.

Kenmerken bij volwassenen

Bij volwassenen kan autisme zich op een andere manier uiten dan bij kinderen. Herkenbare signalen zijn bijvoorbeeld:

• moeite met het aangaan of onderhouden van sociale relaties
• behoefte aan duidelijke routines en voorspelbaarheid
• snel overprikkeld raken door drukke omgevingen
• letterlijk nemen van taal, moeite met sarcasme of dubbele betekenissen
• sterke focus of passie voor specifieke onderwerpen
• vermoeidheid na sociale situaties door het constante ‘meedenken’

Ervaringen en uitdagingen

Veel volwassenen met autisme geven aan dat ze zich anders voelen dan anderen. Ze kunnen het lastig vinden om sociale regels te begrijpen of om zich staande te houden op werk of in relaties. Sommige volwassenen ontwikkelen strategieën om zich aan te passen, maar dit kan leiden tot stress, overbelasting of zelfs burn-out.

Sterke kanten

Autisme bij volwassenen kent niet alleen uitdagingen. Veel mensen ervaren ook sterke eigenschappen, zoals:

• oog voor detail
• doorzettingsvermogen
• originaliteit en creativiteit
• specialistische kennis of expertise op hun interessegebied

Waarom een diagnose belangrijk kan zijn

Voor volwassenen kan het krijgen van een diagnose veel duidelijkheid geven. Het helpt om eerdere ervaringen beter te begrijpen en maakt het makkelijker om passende ondersteuning of begeleiding te vinden. Bovendien kan het erkenning geven: “Er is een verklaring voor wat ik altijd heb gevoeld.”

Autisme bij vrouwen en meisjes

Autisme bij vrouwen en meisjes ziet er vaak anders uit dan bij manne en jongens. Ze kunnen hun moeilijkheden beter verbergen en ‘meelopen’ met anderen, waardoor een diagnose soms pas later komt. Toch zijn er herkenbare signalen:

• moeite met het aangaan en onderhouden van vriendschappen
• letterlijk taalbegrip en moeite met grapjes of dubbelzinnigheid
• sterke interesses of hobby’s die heel intens kunnen zijn
• overgevoeligheid voor prikkels zoals geluid, licht of kledingstoffen

Omdat meisjes vaak beter zijn in het aanpassen en camoufleren, wordt hun autisme regelmatig gemist.

Hoe wordt autisme vastgesteld?

Een diagnose wordt niet gesteld met één test of scan. Professionals kijken naar gedrag, ontwikkeling en ervaringen in verschillende situaties. Vaak wordt gebruikgemaakt van observaties en specifieke instrumenten zoals de ADOS-2. De criteria zijn vastgelegd in de DSM-5.

Het traject kan intensief zijn, maar een goede diagnose geeft duidelijkheid en opent de deur naar passende ondersteuning.

Doe de autisme zelftest!

Tips en strategieën

Gelukkig zijn er veel strategieën die kinderen met autisme kunnen helpen:

Handhaaf routines

Kinderen met autisme voelen zich vaak veiliger als ze weten wat ze kunnen verwachten. Bovendien zal het handhaven van een voorspelbare routine kan kinderen helpen zich comfortabeler en veiliger te voelen. Gebruik visuele hulpmiddelen: Veel kinderen met autisme zijn visuele leerlingen. Het gebruik van foto’s of diagrammen om concepten of routines uit te leggen kan hen helpen te begrijpen wat er van hen wordt verwacht. Wees geduldig: Kinderen met autisme hebben mogelijk meer tijd nodig om informatie te ver

Wees geduldig

Kinderen met autisme hebben mogelijk meer tijd nodig om informatie te verwerken of om te reageren op vragen. Wees geduldig en geef hen de tijd die ze nodig hebben om effectief te communiceren. Oefen sociale vaardigheden: Kinderen met autisme moeten mogelijk sociale vaardigheden oefenen, zoals oogcontact maken of een gesprek starten. Rollenspellen en andere activiteiten kunnen kinderen helpen deze vaardigheden te ontwikkelen in een stressvrije omgeving. Zoek professionele hulp: Een zorgverlener kan ouders en verzorgers helpen een plan te ontwikkelen om aan de specifieke behoeften van het kind te voldoen. Therapie, medicatie en andere interventies kunnen nodig zijn om een kind met autisme te helpen gedijen.

Wat bied Psylicht?

Bij Psylicht onderzoeken we kinderen en jongeren op Autisme, we bieden behandeling en ook ondersteuning voor ouders.

Om binnen een paar minuten een indruk te krijgen of er bij je kind mogelijk sprake is van autisme, kun je de sneltest autisme invullen. Je kan je ook direct aanmelden voor een onderzoek naar autisme.