Hoogbegaafdheid bij kinderen: de kenmerken en valkuilen

Hoogbegaafdheid bij kinderen uit zich op verschillende manieren en gaat verder dan enkel een hoge intelligentie. Maar hoe herken je de zodat er passende ondersteuning en begeleiding geboden kan worden. Hieronder worden cognitieve, emotionele en sociale kenmerken besproken die veel voorkomen bij hoogbegaafde kinderen.

Cognitieve kenmerken van hoogbegaafde kinderen:

1. Snelle en geavanceerde taalontwikkeling
   Hoogbegaafde kinderen spreken vaak vroeg en maken gebruik van een uitgebreide en complexe woordenschat.
2. Sterk geheugen en snelle informatieverwerking
   Ze kunnen makkelijk en snel informatie opnemen, verwerken en toepassen, wat zich vertaalt naar het vermogen om complexe problemen snel te doorgronden.
3. Creatieve en analytische denkvaardigheden
   Deze kinderen denken vaak buiten de gebaande paden en komen met innovatieve oplossingen voor problemen.

Emotionele kenmerken van hoogbegaafdheid:

1. Grote emotionele intensiteit en gevoeligheid
   Hoogbegaafde kinderen ervaren emoties intensiever dan leeftijdsgenoten en zijn gevoelig voor onrechtvaardigheid en onbegrip.
2. Sterke rechtvaardigheidsgevoelens en perfectionisme
   Hun streven naar perfectie kan leiden tot faalangst of frustratie wanneer ze niet aan eigen hoge verwachtingen voldoen.
3. Diepe nieuwsgierigheid en intrinsieke motivatie
   Ze zijn gedreven door een sterke innerlijke drang om kennis te vergaren en te begrijpen waarom dingen zijn zoals ze zijn.

Sociale kenmerken van hoogbegaafdheid:

1. Neiging tot omgang met oudere kinderen of volwassenen
   Omdat ze intellectueel vooruitlopen op leeftijdsgenoten, zoeken hoogbegaafde kinderen vaak aansluiting bij oudere kinderen of volwassenen.
2. Uitdagingen in sociale relaties met leeftijdsgenoten
   Het verschil in interesses en denkwijze kan leiden tot misverstanden en gevoelens van isolatie.
3. Sterke leiderschapskwaliteiten
   Deze kinderen nemen vaak van nature een leiderschapsrol in, maar kunnen daardoor soms conflicten met leeftijdsgenoten ervaren.

Drie veelvoorkomende valkuilen bij hoogbegaafde kinderen:

1. Onderpresteren door verveling
   Wanneer hoogbegaafde kinderen onvoldoende worden uitgedaagd, kunnen ze zich gaan vervelen, wat leidt tot onderpresteren en motivatieproblemen.
2. Faalangst en perfectionisme
   Hun hoge verwachtingen kunnen angst veroorzaken om fouten te maken, waardoor ze nieuwe taken of uitdagingen vermijden.
3. Sociale isolatie
   Door verschillen in interesses en denkwijzen kan het moeilijk zijn aansluiting te vinden bij leeftijdsgenoten, wat kan leiden tot eenzaamheid of sociale isolatie.

Waarom is tijdige herkenning belangrijk?

Vroege herkenning en passende begeleiding zorgen ervoor dat hoogbegaafde kinderen zich optimaal kunnen ontwikkelen. Daardoor kunnen risico’s zoals onderpresteren, gedragsproblemen en emotionele problemen voorkomen worden. Op maat gemaakte ondersteuning zoals wij bij Psylicht bieden, helpt hen hun talenten volledig te benutten en zorgt voor betere sociale integratie.

Wat is hoogbegaafdheid bij kinderen?

Bij kinderen en jongeren is hoogbegaafdheid de aanleg om tot uitzonderlijke prestaties te komen. Ongeveer 2% van de mensen is hoogbegaafd en wordt zo geboren. Vaak wordt hoogbegaafdheid verward met een hoog IQ, maar een hoge intelligentie is echt iets anders. Naast een hoge intelligentie, gemeten door het IQ, zijn namelijk ook creativiteit en doorzettingsvermogen (motivatie) nodig om ergens in uit te kunnen blinken. Hoogbegaafde kinderen vragen daarom zowel in het dagelijkse leven als op school om een andere begeleiding en opvoeding, omdat ze zich anders ontwikkelen dan gemiddeld. Daarom is het belangrijk om als ouder kennis te verzamelen over de ontwikkeling van hoogbegaafde kinderen. Daarnaast is het belangrijk om te weten hoe je hoogbegaafdheid bij kinderen kunt herkennen.

Bij welk IQ is een kind hoogbegaafd?

Een gemiddeld intelligentieniveau ligt tussen de 90 en 110. Bij een IQ tot 120 spreekt men van een bovengemiddeld intelligentieniveau en bij een IQ tot 130 spreekt men van een begaafd intelligentieniveau. Een hoogbegaafd kind heeft als kenmerk een IQ dat hoger is dan 130. Maar hoogbegaafdheid is zoals gezegd meer dan intelligentie, want dat is slechts de score uit een intelligentieonderzoek. Persoonlijkheidsfactoren zoals doorzettingsvermogen en creativiteit spelen ook een belangrijke rol bij hoogbegaafdheid.

Wat biedt Psylicht

Bij Psylicht hebben we een HB specialist en bieden wij officiële intelligentieonderzoeken aan zonder wachtlijst.

Dit wordt gekenmerkt door een combinatie van drie eigenschappen: een IQ van 130 of hoger, een creatief brein en veel doorzettingsvermogen. Hoewel elk kind anders is, zijn er veel voorkomende kenmerken die kunnen wijzen op hoogbegaafdheid bij kinderen:

• Hoge intelligentie (IQ hoger dan 130)
• Vroege ontwikkeling
• Altijd vragen stellen
• Flitsende, gekke en vreemde ideeën hebben
• Discussiëren in detail, kritisch zijn en stellingen bewerken
• Vaak al veel weten
• Genieten van leren
• Zeer nieuwsgierig en onderzoekend zijn
• Uitblinken op meerdere gebieden
• Mentaal en fysiek betrokken zijn, soms afwezig en wegdromend lijken
• Een ongewone, complexe woordenschat hebben
• Gemakkelijk kunnen leren
• Goed verbanden kunnen leggen (causale verbanden)
• Makkelijk problemen kunnen analyseren
• Grote denksprongen kunnen maken
• Voorkeur hebben voor abstractie
• Een hoge mate van zelfstandigheid tonen
• Brede of juist specifieke interesse hebben, hoge motivatie en veel energie tonen
• Creatief en origineel zijn
• Iets goed kunnen na 1 tot 2 keer oefenen
• Perfectionistisch zijn
• Nieuwe ontwerpen creëren
• Liever met oudere kinderen omgaan
• Een apart gevoel voor humor hebben
• Een hoge mate van concentratie tonen
• Zeer zelfkritisch zijn
• Uitvindingen doen
• Ideeën ontwikkelen en bewerken

Ideeën ontwikkelen en bewerken

Het is belangrijk om op te merken dat een kind niet al deze kenmerken hoeft te hebben om Hoogbegaafd te worden genoemd. Omgekeerd geldt ook dat een kind met een of meer van deze kenmerken niet per se hoogbegaafd hoeft te zijn. Het is belangrijk om het kind te accepteren zoals het is. Door te voorzien in hun leerhonger en te bieden wat ze nodig hebben, kun je veel sociale en emotionele uitdagingen helpen verminderen en hun geluk bevorderen.

Wat biedt psylicht?

Intelligentieonderzoek

Een intelligentieonderzoek geeft waardevolle informatie over de vaardigheden van je kind, zoals het denkvermogen, geheugen, probleemoplossend vermogen en taalvaardigheid. Dit onderzoek biedt belangrijke informatie over de sterke punten van je kind waarin het meer uitgedaagd kan worden. We starten binnen enkele dagen en binnen een week is het onderzoek afgerond. Ook hebben we een gratis zelftest voor meerbegaafdheid

Psycho-educatie

Bij Psylicht hebben we speciale online digitale thuismodules die leuk en leerzaam zijn voor kinderen en jongeren. Met deze modules leer je meer over je eigen klachten en hoe ze zijn ontstaan. Maar weet je wat het mooie is? Door deze kennis op te doen, leer je ook beter met je klachten om te gaan en krijg je meer zelfvertrouwen!

Elke week krijg je leuke opdrachten die je thuis kunt doen. Deze opdrachten helpen je om nieuwe dingen te proberen en positieve veranderingen in je gedrag te maken. Als je dit doet, zul je merken dat er allerlei nieuwe mogelijkheden voor je opengaan. Je kunt nieuwe vaardigheden ontdekken en jezelf steeds beter voelen.

Bij Psylicht willen we je graag helpen om op een leuke en fijne manier te groeien en jezelf te ontwikkelen. Met onze speciale digitale thuismodules zul je ontdekken dat leren ook heel leuk kan zijn!

Lees meer in het blog over hoogbegaafdheid en presteren op school